Sunday, August 11, 2013

नेपालको इतिहास र नेपाल एकिकरण(अधिराज्य)वनाउने सन्दर्भमा पूर्वि लिम्वूवानका राजा हिलीहाङ र गोर्खाका राजा पृथ्वी नारायण शाह वीच पटक पटक भएका ओोपचारिकअनैापचारिक युद्द र सम्झैाता (सन्धी)हरु नेपालको इतिहासमा ज्यादै महत्वपूर्ण र चर्चित छ। दुवै पक्ष कुशल, रणनीतिककार, कुट् नीतिक र राजनीतिकका खेलाडी थिए। पूर्वि लिम्बूवानका राजा हिलीहाङ योङहाङ र गोर्खाका राजा पृथवी नारायण शाह वीच १७ओै पटक सम्म युद्द लड्दा पनि दुवै पक्ष नहारेको र अन्त्यमा समजदारी गरि सम्झैाता(सन्धी)गर्न वाध्य भएको इतिहासमा पाईन्छ।ती धेरै शान्ति सम्झैाताहरु मधये वि.स. १८१४,१८३१ र १८४२ ज्यादै महत्वपूर्ण छन।तत्कालिन समयमा योङहाङ राजा(हिलीहाङ)शाक्तिशाली थिए भन्ने विभिन्न प्रमाणहरु मधये वहुचर्चित हज्शन पाण्डूलिपिमा योङहाङ राजा वारे उल्लेख गरेको पाईन्छ। डा.नारायण संग्रैाला ज्यूको किपट व्यवस्था(पल्लो किरात)मा हिलीहाङ राजा र योङहाङहरुको वारेमा देख्न,हेर्न र पढ्न पाईन्छ।योगी नरहरिनाथको पुसतकमा हिलीहाङ राजा र सिक्खिममे राजाको सम्बधमा व्याख्या गरेको मात्र नभई सिक्खिमका राज कुमार नामाग्यालले योङहाङ चेली राज कुमारी संग विवाह गरेको उक्त पुस्तकमा पाईन्छ। आजको नेपाल रहनुमा दुवै राजाहरुको दुरदर्शीका कारणले भएको हो। यी यावत कुरामा हिलीहाङ र राजा पृथवी नारायण शाहको महत्वपूर्ण देन रहेको इतिहासमा पाईन्छ।पूर्वि लिम्बूवानका तत्कालिन राजा हिलीहाङ योङहाङ र उनको दरवार आज पनि पाचथर जिल्ला अन्तरगत नागी,अमरपुर र पञ्चमी गा.वि.स.को डाडामा करिव समुन्द्र सतहबाट १८।१९ सय मिटर उचाईमा र १२।१३सय(हाल अतिक्रमण अवस्थामा)रोपनी क्षेत्रफलमारहेको छ। हिलीहाङ राजा शासनकालमा भोटे गढी भन्ने हिलीहाङ दरवारको माथिल्लो डाडामा भोटे लेप्चाहरुको दरवार(भोटेगढी) पनि इतिहासमा पाईन्छ।भोटे लेप्चा राजासंग पनि पटक पटक लडाई भई अन्त्यमा हिलीहाङ राजाले विस्तावित गरि मेची पारी सिक्खिमतिर खेदाएको इतिहास छ। वा पाईन्छ। पूर्वि लिम्वूवानका राजा हिलीहाङ ज्यादै शाक्तिशाली थिए,भन्ने प्रमाणहरु उनको जीर्ण दरवार तथा उनी लगायत उनका सेनाहरुले प्रयोग गरेका विभिन्न युद्द सामाग्रीहरु तोप,बन्दुक,सिरुपाते खुकुरी,तरवार,निशान,झण्डा, छालाका विभिन्न लताकपडा,ढाल र त्यो समयमा चाईनाबाट ईट्टा ल्याएर वनाएको दरवार आफैमा इतिहास र एतिहासिकताले भरिपूर्ण छ। तर दुरभ्याग्य आज सम्म पनि कसैको नजरबाट अलिक टाडा भएको छ भन्दा फरक नपर्लाकि? यी सव एतिहासिक वस्तुहरु ज्यदै दुखदायी र आशचर्य जनकरुपमा प्रत्यक्ष रुपले जीर्ण अवस्थामा अवशेष तथा भग्नावेशहरु देख्न र हेर्न सकिन्छ। —

No comments:

Post a Comment

११ माघ २०७९ बुधबार Wednesday, January 25, 2023-युवा व्यवसायी प्रेम प्रसाद आचार्य "सन्तोष" ईलाम नेपाल

मिती १०-१०-१० गतेका दिन संसद भवनको अगाडी आफैले आफैलाई शरीरमा आगो लगाएर आत्मदाह गर्नु पूर्ब लेखेको ब्याक्तिगत बिवरण अनि आफैले भोगेका परि घटना...